Οι διακοπές για τους περισσοτέρους αποτελούν τρόπο ξεκούρασης και χαλάρωσης από τη ρουτίνα της καθημερινότητας. Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν, όσοι πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη να μπορούν να οργανώσουν τα ταξίδια τους χωρίς να φοβούνται για την εμφάνιση επιπλοκών, όπως είναι οι υπο- και υπεργλυκαιμίες. Παρακάτω παρατίθενται ορισμένα βασικά σημεία στα οποία χρειάζεται να δίνεται προσοχή με στόχο τον βέλτιστο σχεδιασμό ενός ταξιδιού. Αναλυτικά, τα σημεία αυτά είναι τα εξής:
- Συχνός αυτοέλεγχος των τιμών σακχάρου. Με βάση κυρίως τη θερμοκρασία του τόπου ταξιδιού, τη δραστηριότητα (περπάτημα, κολύμπι, χορός κ.α.) του ατόμου, τη διατροφή του, καθώς και την κατάσταση ενυδάτωσης μπορεί να προκύψουν μεταβολές στα επίπεδα σακχάρου δυσχεραίνοντας τη ρύθμισή τους. Για παράδειγμα, σε άτομα που λαμβάνουν ινσουλίνη, η έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να επιταχύνει σημαντικά την απορρόφησή της από το σημείο της ένεσης, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης υπογλυκαιμίας. Ο κίνδυνος αυτός εντείνεται επίσης και στην περίπτωση που το άτομο ασκείται για αρκετό χρονικό διάστημα. Καθώς, λοιπόν πολλές από τις συνθήκες της καθημερινότητας μεταβάλλονται, κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού συστήνεται τα άτομα με διαβήτη να παρακολουθούν τακτικά τα επίπεδα σακχάρου τους.
- Εξασφάλιση επάρκειας φαρμακευτικής αγωγής και αναλώσιμων με βάση τη διάρκεια των διακοπών και σωστή αποθήκευσή τους. Το άτομο είναι σημαντικό να υπολογίζει τις ημέρες των διακοπών και να εξοπλίζεται, αναλόγως των αναγκών του καθενός, με την απαραίτητη φαρμακευτική αγωγή, ινσουλίνη ή αντιδιαβητικά δισκία, καθώς και τα απαραίτητα αναλώσιμα, όπως είναι σύριγγες, βελόνες ινσουλίνης, αισθητήρες γλυκόζης, συσκευή και ταινίες μέτρησης σακχάρου και ταινίες κετονών κ.ο.κ., καθώς και την ένεση γλυκαγόνης. Άτομα τα οποία χρησιμοποιούν αντλία συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης πρέπει να έχουν μαζί τους ινσουλίνη βραδείας δράσεως καθώς και ινσουλίνη ταχείας δράσης, μαζί με τα απαραίτητα αναλώσιμα, για περίπτωση δυσλειτουργίας της αντλίας. Καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού όλα τα φάρμακα και τα αναλώσιμα θα πρέπει να προφυλάσσονται από ακραίες θερμοκρασίες, χωρίς να εκτίθενται στον ήλιο ή να μένουν μέσα στο αυτοκίνητο. Σε περίπτωση που το άτομο ταξιδεύει με αεροπλάνο δεν θα πρέπει να τοποθετεί τίποτα από τα παραπάνω στον χώρο των αποσκευών.
- Επαρκής αντηλιακή προστασία και φροντίδα των κάτω άκρων για αποφυγή τυχόν επιπλοκών. Κατά τις καλοκαιρινές διακοπές, όπως και για τον γενικό πληθυσμό, έτσι και για τα άτομα με διαβήτη συστήνεται αποφυγή έκθεσης στον ήλιο τις ώρες μεταξύ 12:00-16.00. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να εφοδιάζονται με αντηλιακό που διαθέτει υψηλό δείκτη προστασίας, καπέλο και γυαλιά ηλίου, και να φορούν ελαφρά ρούχα και άνετα παπούτσια. Ιδιαίτερα τα άτομα με διαβητική νευροπάθεια, θα πρέπει να ελέγχουν καθημερινά τα κάτω άκρα, για τυχόν τραυματισμούς, εκδορές ή εγκαύματα, λόγω της μειωμένης αισθητικότητας που διαθέτουν, ενώ δεν θα πρέπει να περπατούν ποτέ με γυμνά πόδια, ειδικά στην καυτή άμμο.
- Επαρκής πρόσληψη υγρών. Η ενυδάτωση αποτελεί σημαντική συνιστώσα για την καλή λειτουργία του οργανισμού όλων, αλλά ειδικά των ατόμων με διαβήτη, διότι οι υψηλές τιμές σακχάρου συμβάλλουν στην εμφάνιση αφυδάτωσης. Συστήνεται, λοιπόν τακτική κατανάλωση νερού ή υγρών χωρίς ζάχαρη, καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Προσοχή στους φρέσκους ή συσκευασμένους χυμούς φρούτων, καθώς περιέχουν σημαντική ποσότητα υδατανθράκων (½ ποτήρι χυμός (120ml) = 15γρ υδατανθράκων).
- Διατήρηση ενός υγιεινού και ισορροπημένου προγράμματος διατροφής. Καλό θα ήταν τα άτομα με διαβήτη να διατηρήσουν κατά το δυνατόν τη ρουτίνα της διατροφή τους, εστιάζοντας στο μέγεθος των μερίδων, την ποσότητα των υδατανθράκων, καθώς και την ποιότητα των τροφίμων που επιλέγουν να καταναλώσουν. Συστήνεται να προτιμώνται μικρά και συχνά γεύματα που θα περιλαμβάνουν μια άπαχη πηγή πρωτεΐνης, όπως κρέας, κοτόπουλο, ψάρια ψητά ή κάποιο γαλακτοκομικό προϊόν χαμηλό σε λιπαρά, μια πηγή υδατάνθρακα, όπως φρυγανιές ή ψωμί ολικής άλεσης, ρύζι καστανό, κινόα ή πλιγούρι, καθώς και λαχανικά εποχής.
- Αποφυγή παράλειψης γευμάτων και σνακ. Στις διακοπές βέβαια, αυτό δεν είναι πάντα εύκολο, και για αυτό καλό είναι οι ασθενείς με διαβήτη να εφοδιάζονται εκ των προτέρων με κάποια απαραίτητα σνακ. Το ψυγειάκι λοιπόν για τα ταξίδια τους μπορεί να περιλαμβάνει κράκερ ολικής άλεσης με τυρί κίτρινο χαμηλών λιπαρών ή φρούτα εποχής με ξηρούς καρπούς. Για την άμεση αντιμετώπιση των υπογλυκαιμιών καλό είναι να διαθέτουν μαζί τους και υδατάνθρακες ταχείας απορρόφησης, όπως χυμούς φρούτων, ή και τις ταμπλέτες γλυκόζης.
- Προσοχή στους χυμούς, τα αναψυκτικά, και το αλκοόλ. Όπως αναφέρθηκε ήδη, οι χυμοί περιέχουν υδατάνθρακες που μπορεί να αυξήσουν απότομα τα επίπεδα σακχάρου, και για αυτό πρέπει η κατανάλωσή τους να γίνεται με προσοχή μέσα στη μέρα. Το ίδιο ισχύει και για αναψυκτικά ή ροφήματα που περιέχουν ζάχαρη. Από την άλλη, τα αναψυκτικά τύπου light ή zero δεν επηρεάζουν το σάκχαρο του αίματος, επομένως μπορούν να καταναλώνονται χωρίς φόβο. Ωστόσο, προτείνεται η κατανάλωσή τους να γίνεται με μέτρο καθώς, συνολικά δεν αποτελούν μια υγιεινή επιλογή. Τέλος, είναι πολύ σημαντικό να αποφεύγεται η κατανάλωση αλκοόλ, καθώς εντείνει τον κίνδυνο εμφάνισης υπογλυκαιμιών. Συστήνεται, εάν πρόκειται να καταναλωθεί αλκοόλ, αυτό να είναι σε μικρή ποσότητα και πάντοτε μετά από γεύμα.
Πριν από οποιοδήποτε ταξίδι και ειδικά αν υπάρχει σημαντική διαφορά ώρας με τον προορισμό, θα πρέπει οι ασθενείς με διαβήτη να συμβουλεύονται τον θεράποντα ιατρό για την κατάλληλη τροποποίηση της αγωγής, και να ενημερώνονται σχετικά με το που βρίσκεται το πλησιέστερο νοσοκομείο στον τόπο που ταξιδεύουν.
Συμπερασματικά, τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη μπορούν να ταξιδέψουν με ασφάλεια και άνεση, εφόσον προγραμματίσουν επαρκώς το ταξίδι τους. Η προετοιμασία, η προσοχή στην αγωγή και η φροντίδα της υγείας είναι σημεία κλειδιά για να απολαύσουν τις διακοπές χωρίς δυσάρεστα γεγονότα.
Βιβλιογραφία
- Balan AD, Guide CE. travelling. 2015
- Is WHY, Leaflet T, You FOR. DIABETES. (November 2021)
Τζέλλα Κατερίνα
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
Μεταπτυχιακή φοιτήτρια προγράμματος «Σακχαρώδης Διαβήτης και Παχυσαρκία»
Πρέπει να έχετε συνδεθεί για να σχολιάσετε.