Xu G, et al. Exploratory study reveals far reaching systemic and cellular effects of verapamil treatment in subjects with type 1 diabetes. Nat Commun. 2022;13:1159. doi: 10.1038/s41467-022-28826-3.
Η χορήγηση του αναστολέα διαύλων ασβεστίου Βεραπαμίλη σε πειραματόζωα έχει αποδειχτεί ότι μπορεί να αντιστρέψει την εξέλιξη του Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 1 (ΣΔΤ1). Σε πρόσφατη τυχαιοποιημένη μελέτη φάσης 2 σε άτομα με ΣΔΤ1, ελεγχόμενη από εικονικό φάρμακο, βρέθηκε ότι η λήψη Βεραπαμίλης για χρονικό διάστημα ενός έτους, επέφερε βελτίωση της λειτουργικότητας των β-κυττάρων, κατά αντιστοιχία με μείωση των αναγκών σε ινσουλίνη και ελάττωση των επεισοδίων υπογλυκαιμίας. Στην παρούσα μελέτη, που αποτελεί συνέχεια της προαναφερθείσας, εκτιμήθηκαν γονιδιακοί παράγοντες (ανάλυση των μεταγραφών του RNA) σε συνδυασμό με πρωτεομική ανάλυση, προκειμένου να διερευνηθούν πιθανοί μηχανισμοί, μέσω των οποίων ασκείται η ευεργετική δράση του φαρμάκου. Επίσης, εξετάστηκε επίδραση της χορήγησης Βεραπαμίλης για 2 έτη, έναντι της ομάδας ελέγχου που διέκοψε τη λήψη της μετά από διάστημα ενός έτους.
Τα αποτελέσματα της μελέτης πιστοποίησαν ότι η χορήγηση Βεραπαμίλης σε άτομα με ΣΔΤ1 μπορεί να καθυστερήσει την εξέλιξη της νόσου, μειώνοντας τις ανάγκες για χορήγηση ινσουλίνης, τουλάχιστο για 2 έτη μετά τη διάγνωση. Τα οφέλη αυτά δεν διατηρήθηκαν στα άτομα που διέκοψαν το φάρμακο. Η χρωμογρανίνη Α (chromogranin A – CHGA), αποτελεί το κυριότερο αυτοαντιγόνο (πρωτεΐνη που εκφράζεται και στα β-κύτταρα) επί του οποίου ασκεί δράση η Βεραπαμίλη, μειώνοντας τη συγκέντρωσή της στον ορό.
Παράλληλα, η Βεραπαμίλη φαίνεται ότι επηρεάζει την έκκριση προφλεγμονωδών κυτοκινών από τα θυλακιώδη βοηθητικά Τ λεμφοκύτταρα. Επίσης, η ανάλυση του μεταγραφώματος (RNA-sequencing) επιβεβαίωσε ότι η Βεραπαμίλη ρυθμίζει το σύστημα της θειορεδοξίνης (σύστημα πρωτεϊνών που καθορίζει την οξειδοαναγωγική κατάσταση των κυττάρων) ενισχύοντας την αντιοξειδωτική, αντιαποπτωτική και ανοσοτροποποιητική έκφραση των γονιδίων που εκφράζονται στα νησίδια του παγκρέατος.
Συμπερασματικά, η χορήγηση Βεραπαμίλης σε νεοδιαγνωσθέντες ασθενείς με ΣΔΤ1 συσχετίζεται με καθυστέρηση της εξέλιξης της νόσου.
Επιμέλεια: Πέτρος Θωμάκος