Συντάκτης: Χάρης Δημοσθενόπουλος, SRD. MΜedSci. PhD, Κλινικός Διαιτολόγος-Προϊστάμενος Διαιτολογικού Τμήματος ΓΝΑ “Λαϊκό”, Μέλος ΔΣ Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας & Αντιπρόεδρος ΕΜΠΑΚΑΝ, Board Member of DNSG.
Το τελευταίο διάστημα ανακοινώθηκαν δύο αξιολογήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για την ασπαρτάμη που ακολούθως δημοσιεύθηκαν από τη Μικτή Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων FAO/ΠΟΥ για τα Πρόσθετα Τροφίμων (JECFA=Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives (JECFA) και τη Διεθνή Υπηρεσία Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC= International Agency for Research on Cancer) του ΠΟΥ.
Τα ευρήματα της JECFA υποστηρίζουν την τρέχουσα ημερήσια ασφαλή και αποδεκτή ημερήσια κατανάλωση (ADI) των 40 mg/kg/ημέρα και επιβεβαιώνουν εκ νέου την ασφάλεια της ασπαρτάμης.
Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα δεδομένα που αξιολογήθηκαν δεν είναι επαρκή για να αλλάξει η προηγουμένως καθορισμένη αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη (ADI) των 0-40 mg/kg σωματικού βάρους για την ασπαρτάμη. Το ADI είναι ένα μέτρο της ποσότητας ενός πρόσθετου τροφίμων – ασπαρτάμης σε αυτήν την περίπτωση – το οποίο είναι αποδεκτό να καταναλώνεται σε καθημερινή βάση, κατά τη διάρκεια της ζωής, χωρίς αξιόλογο κίνδυνο για την υγεία.
Η ασπαρτάμη είναι ίσως το πιο διεξοδικά μελετημένο συστατικό στον κόσμο, όσο αφορά τα τεχνητά γλυκαντικά. Ως μέρος της συνολικής αξιολόγησής της, επιβεβαιώνοντας εκ νέου την ασφάλεια της ασπαρτάμης, η JECFA εξέτασε τα συμπεράσματα της Διεθνούς Υπηρεσίας Έρευνας για τον Καρκίνο και δεν διαπίστωσε ανησυχία για την ανθρώπινη υγεία. Επισημαίνεται ότι το IARC δεν είναι οργανισμός ασφάλειας τροφίμων και η ταξινόμησή του 2Β (πιθανώς καρκινογόνος για τον άνθρωπο) δεν λαμβάνει υπόψη τα επίπεδα πρόσληψης ούτε τον πραγματικό κίνδυνο, καθιστώντας την ανασκόπηση της IARC πολύ λιγότερο ολοκληρωμένη από τις ενδελεχείς ανασκοπήσεις που πραγματοποιήθηκαν από φορείς ασφάλειας τροφίμων όπως η JECFA και δυνητικά παραπλανητική για τους καταναλωτές.
Η Διεθνής Ένωση Γλυκαντικών (ISA) επικροτεί την επιβεβαίωση της ασφάλειας της ασπαρτάμης από τον ΠΟΥ από τον κορυφαίο επιστημονικό φορέα που είναι υπεύθυνος για την αξιολόγηση της ασφάλειας των προσθέτων τροφίμων, την Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives (JECFA). Αυτά τα συμπεράσματα συνάδουν με τα ευρήματα περισσότερων από 90 παγκόσμιων οργανισμών για την ασφάλεια των τροφίμων που έχουν επιβεβαιώσει την ασφάλεια της ασπαρτάμης, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), που έχει εξετάσει την ασπαρτάμη δύο φορές και της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA).
Η ISA ανακοίνωσε, μετά την ανακοίνωση του ΠΟΥ στις 14.7.2023, ότι: «Η JECFA επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά την ασφάλεια της ασπαρτάμης μετά από μια διεξοδική, περιεκτική και επιστημονικά αυστηρή ανασκόπηση». Επισήμανε επίσης αυτό που αφορά όλους τους καταναλωτές, με ή χωρίς σακχαρώδη διαβήτη, ότι η ασπαρτάμη, όπως όλα τα υποθερμιδικά γλυκαντικά, όταν χρησιμοποιείται ως μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής, παρέχει στους καταναλωτές την επιλογή να μειώσουν την πρόσληψη ζάχαρης, έναν κρίσιμο στόχο για τη δημόσια υγεία».
Συνοψίζοντας, αυτό είναι και το γενικότερο μήνυμα του ΠΟΥ, ότι δηλαδή τα υποθερμιδικά γλυκαντικά είναι δόκιμο να καταναλώνονται αλλά χωρίς καταχρήσεις ή υπερβολές και κυρίως η διατροφή να στηρίζεται σε φυσικά τρόφιμα και λιγότερο σε τυποποιημένα ή επεξεργασμένα τρόφιμα.
Ειδικά, για τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, οι τεχνητές γλυκαντικές ουσίες δίνουν μια μεγαλύτερη ποικιλία και περισσότερες επιλογές αρκεί να είναι σαφές ότι τρόφιμο ή ρόφημα «χωρίς ζάχαρη» (με στέβια ή ασπαρτάμη ή άλλη γλυκαντική ουσία) δεν είναι αυτόματα και μία υγιεινή ή ασφαλής επιλογή και κυρίως δεν είναι πάντα μια επιλογή χωρίς υδατάνθρακες.