Jennifer R. Kramer, Yamini Natarajan, Jianliang Dai, Xian Yu, Liang Li, Hashem B. El-Serag, Fasiha Kanwal
Hepatology. 2022 June ; 75(6): 1420–1428
Σκοπός
Μεταξύ των ασθενών με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος (non alcoholic fatty liver disease, NAFLD), αυτοί με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 (ΣΔ2) εμφανίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο εξέλιξης σε ηπατοκυτταρικό καρκίνο (ΗΚΚ). Ωστόσο, οι παράγοντες κινδύνου για ΗΚΚ σε αυτούς τους ασθενείς δεν έχουν ακόμα διευκρινιστεί πλήρως.
Μέθοδοι
Σε αυτή την αναδρομική μελέτη κοόρτης συγκεντρώθηκαν ασθενείς με NAFLD και ΣΔ2 από 130 κέντρα βετεράνων (1/1/2004 – 31/12/2008). Η παρακολούθηση των ασθενών ξεκίνησε από την πρωτοδιάγνωση τους με NAFLD με καταληκτικά σημεία την εμφάνιση ΗΚΚ, το θάνατο ή τη διακοπή της μελέτης (31/12/2018). Έγινε στατιστική μελέτη με αναλογικά μοντέλα κινδύνου (landmark Cox proportional hazards models) για τον καθορισμό της επίδρασης στον κίνδυνο για ΗΚΚ τόσο της χρήσης κλασικών αντιδιαβητικών φαρμάκων (μετφορμίνη, ινσουλίνη, σουλφονυλουρίες) όσο και του γλυκαιμικού ελέγχου (μετρούμενου ως ποσοστό του χρόνου παρακολούθησης στον οποίο η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη παρέμεινε < 7%). Ταυτόχρονα, έγινε προσαρμογή με βάση τα σωματομετρικά και τα μεταβολικά χαρακτηριστικά των ασθενών (υπέρταση, παχυσαρκία, δυσλιπιδαιμία).
Αποτελέσματα
Αναγνωρίστηκαν 85.963 ασθενείς με NAFLD και ΣΔ2. Συνολικά, 524 ασθενείς εμφάνισαν ΗΚΚ σε ένα μέσο χρόνο 10,3 ετών παρακολούθησης. Οι πιο συχνά ακολουθούμενες θεραπείες ήταν η μονοθεραπεία με μετφορμίνη (19,7%), ο συνδυασμός μετφορμίνης με σουλφονυλουρίες (19,6%), η ινσουλίνη (9,3%) και η μονοθεραπεία με σουλφονυλουρίες (13,6%). Συγκρινόμενη με απουσία φαρμακευτικής αγωγής η λήψη μετφορμίνης συσχετίστηκε με 20% χαμηλότερο κίνδυνο για ΗΚΚ (HR, 0,80; 95% CI, 0,93–0,98). Η χρήση ινσουλίνης δεν επηρέασε καθόλου τον κίνδυνο για ΗΚΚ (HR, 1,02; 95% CI, 0,85–1,22; p = 0,85). Ωστόσο, η χρήση ινσουλίνης σε συνδυασμό με άλλα αντιδιαβητικά δισκία από του στόματος συσχετίστηκε με 1,6 έως 1,7 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για ΗΚΚ. Ο επαρκής γλυκαιμικός έλεγχος συσχετίστηκε με 31% μικρότερο κίνδυνο για ΗΚΚ (HR, 0,69; 95% CI, 0,62–0,78).
Συμπεράσματα
Στη μεγάλη αυτή μελέτη κοόρτης σε ασθενείς με NAFLD και ΣΔ2, η χρήση μετφορμίνης συσχετίστηκε με μειωμένο κίνδυνο για ανάπτυξη ΗΚΚ, ενώ αντίθετα η χορήγηση συνδυασμένης θεραπείας με ινσουλίνη φάνηκε να αυξάνει τον κίνδυνο. Το επίπεδο γλυκαιμικής ρύθμισης φάνηκε πως μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δείκτης πρόβλεψης για τη σταδιοποίηση του κινδύνου για ανάπτυξη ΗΚΚ σε ασθενείς με NAFLD και ΣΔ2.
Επιμέλεια: Μάνθου Ελένη