Τόσο ο σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ) τύπου 2 όσο και ο προδιαβήτης είναι συνήθεις σε άτομα με οξέα και χρόνια στεφανιαία σύνδρομα και σχετίζονται με φτωχότερη πρόγνωση. Περίπου το 20-30% των ασθενών με στεφανιαία νόσο (ΣΝ) έχουν γνωστό ΣΔ και από τους υπόλοιπους ένα ποσοστό της τάξεως του 70% έχει νεοδιαγνωσθέν ΣΔ ή διαταραχή στην ανοχή γλυκόζης όταν ελέγχεται με τεστ καμπύλης ανοχής γλυκόζης (OGTT).
Eίναι σημαντικό να επισημανθεί οτι οι συστάσεις της δευτερογενούς πρόληψης της ΣΝ σε ασθενείς με ΣΔ βασίζονται κυρίως σε ανάλυση υποομάδων στις οποίες συμμετείχαν άτομα με και χωρίς ΣΔ.
Ο γλυκαιμικός έλεγχος πρέπει συστηματικά να αξιολογείται σε άτομα με ΣΝ. Ο εντατικοποιημένος γλυκαιμικός έλεγχος μπορεί να έχει πιο επιθυμητά αποτελέσματα όσον αφορά καρδιαγγειακά συμβάματα όταν πραγματοποιείται νωρίς στην εκδήλωση του ΣΔ. Έχει αποδειχθεί οτι ο γλυκαιμικός έλεγχος προαλμβάνει την έναρξη, μειώνει την εξέλιξη και σε κάποιες περιπτώσεις αναστέλει τις μικροαγγειακές επιπλοκές σε άτομα με ΣΔ.
Για πρώτη φορά στην ιστορία του ΣΔ έχoυμε δεδομένα από μελέτες καρδιαγγγειακών εκβάσεων σε ασθενείς με ΣΔ και ΣΝ και υψηλό ή πολύ υψηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο. Τα αποτελέσματα αφενός για τους GLP-1 αγωνιστές (LEADER, SUSTAIN-6, Harmony, REWIND, PIONEER 6) και για τους SGLT-2 αναστολείς (EMPA-REG, CANVAS, DECLARE-TIMI 58, CREDENCE) προκρίνουν τη χορήγηση των παραγόντων αυτών σε ασθενείς με ΣΔ2 και υψηλό ή πολύ υψηλό κίνδυνο για ΣΝ, όπως σε αυτούς με βλάβη οργάνου στόχου ή πολλαπλούς παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου που δεν λαμβάνουν ή λαμβάνουν ήδη μετφορμίνη.
Επιπλέον, όσον αφορά την θνησιμότητα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα των μελετών LEADER και EMPA-REG, συστήνεται η χορήγηση λιραγλουτίδης σε ασθενείς υψηλού ή πολύ υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου και εμπαγλιφλοζίνης σε ασθενείς υψηλού κινδύνου για ΣΝ. Η εμπαγλιφλοζίνη,η κάναγλιφλοζίνη και δαπαγλιφλοζίνη μειώνουν τα καρδιαγγειακά συμβάματα σε ασθενείς με ΣΔ και ΣΝ και σε ασθενείς που είναι υψηλό ή πολύ υψηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο. Η λιραγλουτίδη, η σεμαγλουτίδη και η ντουλαγλουτίδη μειώνουν τα καρδιαγγεικά συμβάματα σε ασθενείς με ΣΔ και ΣΝ.
Η δευτερογενής πρόληψη ενδείκνυται σε ασθενείς με ΣΔ και ΣΝ. Δεν υπάρχουν, ωστόσο, δεδομένα που να στηρίζουν διαφορετική στρατηγική αντιαιμοπεταλιακής αγωγής σε ασθενείς με ΣΝ με ή χωρίς ΣΔ. Η χαμηλή δόση ασπιρίνης μόνη ή σε συνδυασμό συστήνεται σε ασθενείς με ΣΔ. Η αντιαιμοπεταλιακή αγωγή αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της δευτερογενούς πρόληψης. Σε υψηλού κιδύνου ασθενείς , ο συνδυασμός χαμηλής δόσης ριβαροξαμπάνης και ασπιρίνης μπορεί να είναι ωφέλιμος. Η ασπιρίνη σε συνδυασμό με μειωμένη δόση τιγκαγκρελόλης συστήνεται σε ασθενείς με ΣΔ και οξύ στεφανιαίο σύμβαμα για ένα έτος και σε εκείνους που έχουν υποβληθεί σε πρωτοπαθή αγγειοπλαστική ή αορτοστεφαιναία παράκαμψη. Η αντιθρομβωτική θεραπεία για επαναγγείωση δε διαφέρει ανάλογα με την παρουσία ή μη ΣΔ.
European Heart Journal (2019) 00, doi:10.1093/eurheartj/ehz486