Επιμέλεια
Κωνσταντίνος Μαρκάκης
Παθολόγος με εξειδίκευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη, Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας, Τμήμα Ιατρικής, Σχολή Επιστημών Υγείας Πανεπιστημίου Πατρών, Παθολογική Κλινική, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών.
Jeong-Yoon Lee, Kyungdo Han, Jonguk Kim, Jae-Sung Lim, Dae Young Cheon, Minwoo Lee
Neurology. 2025 May 27;104(10):e213599. doi: 10.1212/WNL.0000000000213599
Εισαγωγή και στόχοι: Η άνοια με έναρξη σε νεαρή ηλικία (Young-onset dementia, YOD) θέτει σημαντικά κοινωνικά και υγειονομικά βάρη. Παρόλο που το μεταβολικό σύνδρομο (MetS) αναγνωρίζεται ως παράγοντας που συμβάλλει στην άνοια όψιμης έναρξης, η επίδρασή του στην YOD παραμένει ασαφής. Στόχος της παρούσας μελέτης ήταν να προσδιοριστεί εάν το MetS και τα μεμονωμένα συστατικά του αυξάνουν τον κίνδυνο YOD, συμπεριλαμβανομένης της άνοιας κάθε αιτιολογίας, της νόσου Αλτσχάιμερ (Alzheimer disease, AD) και της αγγειακής άνοιας (vascular dementia, VaD).
Μέθοδοι: Πρόκειται για μια πανεθνική πληθυσμιακή μελέτη κοόρτης χρησιμοποιώντας δεδομένα από την Εθνική Υπηρεσία Ασφάλισης της Κορέας. Συμπεριλήφθηκαν άτομα ηλικίας 40-60 ετών που υποβλήθηκαν σε εθνικούς ελέγχους υγείας το 2009 και παρακολουθήθηκαν μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2020 ή την ηλικία των 65 ετών, όποιο από τα δύο συνέβη πρώτο. Το MetS ορίστηκε σύμφωνα με τις καθιερωμένες οδηγίες, ενσωματώνοντας μετρήσεις της περιφέρειας μέσης, της αρτηριακής πίεσης, της γλυκόζης νηστείας, των τριγλυκεριδίων και της HDL. Οι συμμεταβλητές περιελάμβαναν την ηλικία, το φύλο, το επίπεδο εισοδήματος, το κάπνισμα, την κατανάλωση αλκοόλ και συννοσηρότητες όπως η υπέρταση, ο διαβήτης, η δυσλιπιδαιμία και η κατάθλιψη. Το πρωτεύον αποτέλεσμα ήταν η επίπτωση της YOD κάθε αιτιολογίας, που ορίζεται ως η διάγνωση άνοιας πριν από την ηλικία των 65 ετών. Τα δευτερεύοντα αποτελέσματα περιελάμβαναν την AD σε νεαρή ηλικία και την VaD. Χρησιμοποιήθηκαν πολυπαραγοντικά μοντέλα αναλογικού κινδύνου του Cox για την εκτίμηση των λόγων κινδύνου (HRs) με 95% διαστήματα εμπιστοσύνης (CI).
Αποτελέσματα: Συμπεριλήφθηκαν συνολικά 1.979.509 συμμετέχοντες (μέση ηλικία, 49,0 έτη, 51,3% άνδρες, 50,7% με μεταβολικό σύνδρομο). Κατά τη διάρκεια μιας μέσης παρακολούθησης 7,75 ετών, 8.921 άτομα (0,45%) ανέπτυξαν YOD. Το μεταβολικό σύνδρομο συσχετίστηκε με 24% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης YOD από κάθε αιτία (προσαρμοσμένο HR 1,24, 95% CI 1,19-1,30), 12,4% αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης Alzheimer (HR 1,12, 95% CI 1,03-1,22) και 20,9% αυξημένο κίνδυνο VaD (HR 1,21, 95% CI 1,08-1,35). Σημαντικές αλληλεπιδράσεις παρατηρήθηκαν με νεότερη ηλικία (40-49 έναντι 50-59), γυναικείο φύλο, κατάσταση κατανάλωσης αλκοόλ, παχυσαρκία και κατάθλιψη.
Συζήτηση: Σε αυτή τη μεγάλη κορεατική κοόρτη, το μεταβολικό σύνδρομο και τα μεμονωμένα συστατικά του συσχετίστηκαν σημαντικά με αυξημένο κίνδυνο YOD. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι οι παρεμβάσεις που στοχεύουν το μεταβολικό σύνδρομο μπορούν να βοηθήσουν στον μετριασμό του κινδύνου YOD. Ωστόσο, καθώς πρόκειται για μελέτη παρατήρησης δεν μπορούν να εξαχθούν οριστικά συμπεράσματα για αιτιώδη συσχέτιση και η εξάρτηση από δεδομένα δηλώσεων θα μπορούσε να οδηγήσει σε λάθη ταξινόμησης. Απαιτείται μελλοντική έρευνα με διαχρονικό σχεδιασμό (longitudinal design) και ολοκληρωμένη συλλογή δεδομένων για την επικύρωση και την επέκταση αυτών των συσχετίσεων.