Επιμέλεια: Ευάγγελος Φουστέρης, M.D., Ph.D., Παθολόγος – Διαβητολόγος, Ιατρικός Διευθυντής MEDOC
Τα φάρμακα αυτά μαζί με τους αγωνιστές των GLP-1 υποδοχέων ανήκουν στην κατηγορία των ινκρετινικών αγωγών.
Το ινκρεττινικό φαινόμενο: Η ορμόνη GLP-1 που εκκρίνεται από τα κύτταρα του γαστρεντερικού σωλήνα κάθε φορά που τρώμε, επικοινωνεί με το τα β-κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη, ευοδώνοντας την έκλυση της, με τελικό στόχο να απορροφηθούν τα σάκχαρα της τροφής εντός των κυττάρων και να μην παραμείνουν ανεβασμένα και ανεκμετάλλευτα στο αίμα, δημιουργώντας υπεργλυκαιμία. Στα άτομα με ΣΔ τύπου 2 το φαινόμενο αυτό είναι διαταραγμένο, με συνέπεια την επιδείνωση της υπεργλυκαιμίας.
Το ένζυμο διπεπτιδυλ-πεπτιδάση-4: Αποδομεί ταχέως την ορμόνη GLP-1 εντός ολίγων λεπτών από την έκλυση της. Τα φάρμακα DPP4-αναστολείς, αναστέλλουν τη δράση του ενζύμου διπεπτιδυλ-πεπτιδάση-4, με αποτέλεσμα να παρατείνουν την ευεργετική δράση της ορμόνης GLP-1 στον ανθρώπινο οργανισμό, άρα βελτιώνουν το μεταβολισμό της γλυκόζης.
Οι DPP4-αναστολείς ανήκουν στα λεγόμενα «έξυπνα ινσουλινοεκκριτικά φάρμακα», τονίζοντας το γεγονός ότι προκαλούν έκκριση από τα β-κύτταρα του παγκρέατος μόνο εφόσον φάμε (τροφή μέσα στο έντερο), ενώ δεν δρουν ινσουλινοεκκριτικά όταν το έντερο είναι άδειο, προσφέροντας υψηλή ασφάλεια στο θέμα των υπογλυκαιμιών (όπως αυτές παρατηρούνται πιο συχνά από τη χρήση των σουλφονυλουριών).
Πρόκειται για μέτριας ισχύος, καλά ανεκτά φάρμακα που χορηγούνται από του στόματος και έχουν 24ωρη δράση. Δεν προσφέρουν αύξηση του σωματικού βάρους, όπως τα παλαιότερης γενιάς ινσουλινοεκκριτικά φάρμακα, οι σουλφονυλουρίες.
Από τις μελέτες καρδιαγγειακής ασφάλειας των φαρμάκων αυτών, έχει αναδειχθεί η καρδιαγγειακή τους ασφάλεια, με έναν μικρό αστερίσκο στη Σαχαγλιπτίνη, στην οποία φάνηκε μια μικρή αύξηση του κινδύνου για νοσηλεία για καρδιακή ανεπάρκεια.
Το υψηλό αρχικό τους κόστος έχει ήδη περιοριστεί σημαντικά, και εντός ολίγων μηνών από τη συγγραφή του παρόντος (3/4/2022), θα έχουμε στη διάθεση μας και τα πρώτα γενόσημα, που μειώνουν σημαντικά το ημερήσιο κόστος θεραπείας.
Είναι γενικώς πολύ ασφαλή φάρμακα, υπάρχουν όμως αναφορές για συχνότερες λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, δερματικές βλάβες και αρθραλγίες
- Σκευάσματα DPP4-αναστολέων που κυκλοφορούν στην Ελλάδα:
- Januvia, Jalra, Galvus, Trajenta, Onglyza, Vipidia
- Σκευάσματα συνδυασμού φαρμάκων που ένα από τα συστατικά είναι η μετφορμίνη:
- Eucreas, Janumet, Jentadueto, Komboglyze, Vipdomet, Zomarist, Glyxambi
Ενδεικτική βιβλιογραφία
- Nauck MA, Meier JJ. The incretin effect in healthy individuals and those with type 2 diabetes: physiology, pathophysiology, and response to therapeutic interventions. Lancet Diabetes Endocrinol. 2016 Jun;4(6):525-36
- Jennifer B. Green et al, Effect of Sitagliptin on Cardiovascular Outcomes in Type 2 Diabetes, TECOS Study Group, N Engl J Med 2015; 373:232-242
- Scirica BM et al, SAVOR-TIMI 53 study, Saxagliptin and cardiovascular outcomes in patients with type 2 diabetes mellitus. N Engl J Med. 2013 Oct 3;369(14):1317-26
- Rosenstock J, et al. Effect of Linagliptin vs Placebo on Major Cardiovascular Events in Adults With Type 2 Diabetes and High Cardiovascular and Renal Risk: The CARMELINA Randomized Clinical Trial. JAMA. 2019;321(1):69–79